Bevallen… het woord alleen al roept van alles op. Waar denk jij aan? Wat zie je voor je? Beelden zoals we die in de media en op tv zien vol drama, crisis en pijn? Of juist een sereen beeld vol emotie, vrede en schoonheid? De ervaringen van zwangeren en barenden lopen uiteen. Maar het liefst willen we natuurlijk een mooie en fijne ervaring. Over de voorbereiding op je bevalling (en het maken van een geboorteplan) bestaan echter heel wat misverstanden. In deze blogserie ‘De voorbereiding op je bevalling’ deel ik graag wáárom het zinvol is om je voor te bereiden op je bevalling en geef ik je tips en tools om ermee aan de slag te gaan.
Vandaag in deze serie: veelgehoorde redenen om het níet te doen en waarom deze niet kloppen
Een bevalling op TV begint vaak als volgt: een hoogzwangere staat in de supermarkt – of ergens anders waar het niet echt handig is om te bevallen – waar de vliezen breken. Er volgt een sloot vruchtwater waar iedereen van in paniek raakt en vijf minuten later ligt de barende in een ziekenhuis, op haar rug en roept er iemand dat ze moet persen… al dan niet komisch uitvergroot of juist gedramatiseerd. Maar als dat is wat we zien, snap ik wel dat je hierop voorbereiden niet of nauwelijks zinvol lijkt.
De bevallingen waar ik getuige van mag zijn verlopen helemaal niet zo. Sowieso is het breken van de vliezen maar in zo’n 10% van de gevallen het eerste teken van een naderende bevalling. Normaal gezien is er meer dan voldoende tijd na de eerste tekenen van een bevalling om je terug te trekken op de plek waar jij je veilig voelt en wilt bevallen – of dat nu thuis, in een geboortecentrum of in het ziekenhuis is. En dan zie ik kracht, support en extase!
Door die beelden snap ik echter wel waarom mensen zich niet voorbereiden. Als ik de redenen die ik regelmatig hoor zou moeten indelen zijn er drie die de boventoon voeren: 1. de deskundigen zullen het wel weten, 2. vele vrouwen hebben (of mijn familielijn heeft) gebaard, dus ik zal het ook wel kunnen en 3. een bevalling is niet te plannen. Daar ben ik het hartgrondig mee eens overigens, maar dat wil niet zeggen dat voorbereiden geen zin heeft. Want stel dat ik je vandaag zou vragen om over negen maanden een marathon te lopen… zou je dan ook zomaar aan de start verschijnen?
De realiteit
Ik verwacht dat je niet over een aantal maanden onvoorbereid aan de start staat met mooie nieuwe schoenen en het telefoonnummer van de deskundige op zak. En gelukkig maar, want de kans dat je daadwerkelijk over de finish komt is dan niet zo groot. Laat staan dat je terugkijkt op een fantastische prestatie. Waarom zou je dat wel doen met je bevalling?
Feit is dat wereldwijd gezien ongeveer 1 op de 5 vrouwen terugkijkt op een traumatische bevalling! Onderzoek laat ook zien dat het trauma niet te wijten is aan hoe een bevalling verloopt, maar van hoe je je hebt gevoeld… Door trauma ontwikkelt zo’n 1-3% van alle barenden een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS) na de bevalling. Die cijfers zijn dan ook nog alleen gebaseerd op de gerapporteerde gevallen… waarschijnlijk is het het spreekwoordelijke tipje van de ijsberg. Er worden in Nederland ongeveer 180.000 kinderen per jaar geboren. Als je met deze cijfers doorrekent gaat het over 1.800-5.400 gevallen van PTSS en zo’n 36.000 getraumatiseerde barenden per jaar. Dat móet anders!
In het voorkomen van een teleurstellende of traumatiserende ervaring en zélfs de ontwikkeling van PTSS (of andere stemmingsstoornissen) kan voorbereiding een hele belangrijke rol spelen: weten hoe een bevalling verloopt, wat je kunt verwachten, wat je opties zijn in verschillende situaties enz. Maar als je bedenkt dat 1 op de 7 zwangeren zó bang is voor de bevalling dat ze er dus liever niet mee bezig is, wordt het vrij snel helder waarom die voorbereiding in veel gevallen niet plaatsvindt. En dat is écht zonde!
Laten we dus nog eens kijken naar de redenen waarom zwangeren zeggen zich niet voor bereiden.
De deskundigen
Er zijn heel wat mensen deskundig op het gebied van bevallen, maar voor nu beperk ik me even tot verloskundigen en gynaecologen. Het is super fijn dat ze er zijn! Want stel, je zou die marathon gaan lopen? Verschijn je dan ook aan de start in nieuwe kleding en schoenen met de telefoonnummer van de trainer in je zak of heb je dan al maanden met een trainer gewerkt die je van tevoren hebt uitzocht, wiens werkwijze past bij jouw doelen en visie, die je langs de kant aanmoedigt, tips en advies geeft en zorgt dat je krijgt wat je nodig hebt om de marathon uit te lopen? Ik hoop in elk geval het laatste, want van alleen maar het telefoonnummer op zak hebben van deskundigen heeft nog nooit iemand leren rennen. Je moet het ook gaan doen en ontdekken wat voor jou werkt.
Dat werkt ook zo tijdens zwangerschap en bevalling. Je wilt iemand die deskundig is, maar ook iemand die je vertrouwt en past bij jouw visie en doelen. (Eerder schreef ik een blogserie over het kiezen van je zorgverleners. Via deze link kun je die vinden.) De kennis en ervaring van een verloskundige of gynaecoloog is belangrijk: zij weten hoe bevalling verlopen, waar ze op moeten en letten en hoe ze je kunnen helpen. Daarvoor zijn er ook richtlijnen en protocollen. Maar richtlijnen en protocollen gaan altijd over hele grote groepen. Ze gaan niet direct over jóu, jóuw baby en jóuw situatie. Dat vraagt een vertaalslag naar jouw concrete situatie waar je zorgverlener je mee kan helpen.
Daarom heb je zelf ook kennis nodig. Die kennis kun je op vele plekken vinden: boeken, online, in gesprek met mensen in je omgeving en hulpverleners, een cursus en soms zelfs op onverwachte plekken waardoor er opeens een kwartje valt. Daarnaast is ook jouw ervaring een bron van kennis. Jij bent de enige die kan bepalen wat jij, je lijf en je baby nodig hebben, welke behoeften je hebt en wat voor jou wel/niet oké is. Dat ontstaat vanuit jouw eigen verhaal, je eigen waarden & normen en ervaringen. Ook ben je enige die kan vertellen hoe je het beste begeleidt kan worden. Door zelf ook kennis te vergaren en met je zorgverlener(s) in gesprek te gaan, van gedachten te wisselen en tot besluiten te komen, heb je zelf veel meer regie. En juist die regie, het gezien, gehoord en serieus genomen voelen, blijkt uit onderzoek steeds weer de belangrijkste factor te zijn waardoor je positief terugkijkt op je bevalling. Door niet alleen de bevalling, maar ook de voorbereiding samen te doen met zorgverlener(s) die je vertrouwt in plaats van er blind in te stappen en denken dat ze “het” wel zullen weten.
De vrouwenlijn
Ik hoor vaak dat aangezien vrouwen al eeuwen baren, het dan ook wel moet gaan lukken. Dat klopt natuurlijk… én vrouwen baren nooit in een vacuüm. Vroeger was er altijd support van vrouwen onderling. Ervaren vrouwen begeleiden de bevalling, jongere vrouwen voor support. Oma’s, moeders, tantes, nichtjes, buurvrouwen en vriendinnen waren erbij. Waarschijnlijk had je dan tegen dat je zelf zwanger werd als vanalles gezien en gehoord. Dat is tegenwoordig niet meer het geval. Zwangerschap en bevalling zijn veel minder aanwezig in het dagelijks leven. (En ik zie steeds vaker cursisten en jonge ouders* die nog nooit een baby vastgehouden hebben.) Het is super fijn wanneer je mensen kent die een of meer marathons hebben gelopen. Daar kun je veel van leren. (Of juist niet.) Maar dat zij een marathon hebben gelopen, wil niet zeggen dat jij het ‘dus’ ook zo even doet op vertrouwen alleen.
Vertrouwen op het proces, je lijf en je baby is mooi! Dat heb je nodig. En weten dat alle vrouwen in jouw vrouwenlijn hebben gebaard kan heel veel steun geven. Maar support heb je ook nodig. Op vertrouwen alleen red je het niet, je moet het ook dóen. Een marathon ren je wel alleen, maar ook dan heb je een waarschijnlijk een trainer en/of coach, de supporters in het publiek die je met aanmoediging door moeilijke momenten helpen, de mensen die eten en drinken aanreiken en andere deelnemers. Vergeet ook degenen die de route uitzetten en afzetten, de mensen die je opvangen als je de finish overkomt enz. niet.
De voorbereiding op je bevalling gaat dus ook over wat je tijdens de bevalling nodig hebt. Hoe support er voor jou uitziet, is persoon verschillend: partner, je moeder, een zus of vriendin, je verloskundige en/of gynaecoloog, een doula of de kraamzorg. Ze kunnen allemaal een belangrijke rol spelen. Jij bepaalt welke steun je graag wilt, wanneer en van wie. Dat vraagt wel dat je daar van tevoren over hebt nagedacht, weet wat er allemaal mogelijk is en onderzocht hebt wat (en wanneer) voor je werkt.
De onplanbaarheid
De onplanbaarheid van een bevalling is ook een reden die vaak genoemd wordt. Ook dat klopt: je weet van tevoren nooit 100% zeker hoe jouw bevalling zich gaat ontvouwen. Maar voorbereiden heeft zeker wel zin. Voor een marathon train je en daardoor word je sterker. Daardoor kun je ook redelijk voorspellen waar de moeilijke momenten zijn, welke hindernissen en er in route zitten, wanneer je drinken en voeding nodig hebt en waar de aanmoediging van het publiek (en je trainer) je gaan helpen. Wat je onderweg precies tegenkomt weet je wellicht niet, maar dat er verzuring optreedt, je moe wordt, eten en drinken nodig hebt is duidelijk. Daarom zijn er stations langs de route!
De voorbereiding op je bevalling stelt je in staat om in het moment mee te bewegen in de flow van je bevalling. Je hebt alle informatie verzamelt die je nodig hebt om besluiten te nemen en vooraf al nagedacht over scenario’s die je tegen kunt komen. Er zijn namelijk een relatief beperkt aantal opties, waardoor je het overzicht goed kunt houden. (En in een komend blog in deze serie ga ik daar dieper op in.) Daarnaast kun je tijdens de zwangerschap al stappen zetten die die de kans vergroten dat je bevalling verloopt zoals je graag zou willen en weet wat je kunt en/of wilt doen als het anders gaat. En vergeet niet, juist in de onplanbaarheid en onvoorspelbaarheid zit soms ook het geschenk en de schoonheid van een bevalling:
“When everything is unsure, anything is possible.”
En stel je voor: misschien is je bevalling een nog veel mooiere ervaring dan je ooit had durven dromen op dat fantastische avontuur dat ouderschap heet…
Meer weten? Boek een gratis sessie en ik help je verder! En lees zeker het volgende blog over de voordelen van een goede voorbereiding.
*Met jonge ouders bedoel ik geen ouders die nog jong zijn qua kalenderleeftijd, maar ouders van een pasgeboren baby die nog ‘jong’ zijn in hun ouderschap.
